در این مقاله بطور فهرست وار و با توضیح مختصر دلایل چاقی را بررسی می کنیم . توجه داشته باشید موارد ژنتیک بسیار نادر بوده ،و این موارد فقط پس از بررسی های پزشک و مشاور ژنتیک و انجام ازمایشات متناسب قابل مطرح شدن می باشد .

چاقی شایع‌ترین شکل سوء تغذیه در کشور امریکاست مطالعات متعددی دریافته اند  که تقریبا ۱۰ درصد افراد قبل از بلوغ و ۱۵ درصد نوجوانان چاق هستند. چاقی به عنوان اضافه وزن ۲۰ درصد بیش از وزن ایده آل محاسبه شده برای سن جنس و قد فرد تعریف می شود.

ضخامت پوست در ناحیه عضله سه سر شانه  به عنوان نشانگر بهتری از چاقی نسبت به وزن بدن پیشنهاد شده است. بیشتر کودکان و بالغین که چاق هستند چاقی با منشا برون‌زا دارند. در گذشته ای نه چندان دور، چاقی برون زا به طور ساده به عنوان پرخوری فرد  شناخته می شد با این وجود مسئله در چاقی برونزا پیچیدگی بسیار بیشتری دارد. فعالیت جسمی و تاثیرات ژنتیک باید به حساب آورده شوند شناسایی ژن ob و پروتئین خاص ان در سلولهای چربی با نام لپتین ، ممکن است است باعث روشن شدن این ارتباطات در آینده شود. 

مطالعه بررسی دیتز (Dietz) و روبینسون در صورتی که اشتیاق شما برانگیخته شده است توصیه می شود . شاید امروزه کمتر از گذشته  مشکلات غددی به عنوان علتی برای چاقی، مقصر دانسته شوند.

دلایل غددی چاقی به طور واضحی  ناشایع بوده و با اهمیت بیشتر می تواند از دلایل چاقی برونزا با معاینه بالینی ساده و بررسی رشد قدی و طولی افتراق داده شود. 

کودکانی که چاقی برون‌زا دارند ممکن است افزایش رشد قدی داشته باشند در حالی که کودکانی که از سندروم های غددی، متابولیسمی و ناهنجاری رنج می برند معمولاً کوتاه هستند 

شایع ترین دلایل چاقی

افزایش دریافت کالری

کاهش فعالیت فیزیکی

 عوامل ژنتیکی

بیماری که نباید فراموش کنیم

سندروم پرادر ویلی

دلایل برون زاد

بیشتر کودکان چاق تصور می شود که چاقی برون زا داشته باشند و جزء این دسته تقسیم بندی می شود اما  عدم توافق در خصوص مکانیسم های واقعی و یا مکانیسم های درگیر در چاقی وجود دارد .

در چاقی برون زاد عوامل ذیل موثرند:

دریافت بیش از حد 

پرخوری در گذشته به عنوان دلیل اصلی چاقی در نظر گرفته می شد اما در حال حاضر تشخیص داده شده است که دریافت کالری بیش از نیاز واقعی همیشه باعث چاقی نمی شود. 

کاهش فعالیت

نارسایی در استفاده از کالری های دریافتی به تدریج باعث افزایش ذخایر چربی می شود . بی فعالیتی  اجباری و بدون کاهش انرژی مصرفی ، پس از انجام جراحی و یا اقدامات ارتوپدی  باعث چاقی میشود .

عوامل ژنتیکی

مکانیسم درگیر در عوامل ژنتیکی به طور ضعیفی شناسایی شده است اما یک تمایل خانوادگی به سمت اضافه وزن  به خوبی شناخته شده است است . در باره نقش محیط در برابر وراثت  بحث و جدل وجود دارد . 

اختلالات غدد داخلی

در خاطر داشته باشید که ۹۰ درصد موارد چاقی به دلایل خارجی ربط دارد .

اختلالات نادری که همراه با چاقی هستند عموماً همراه با کوتاه قدی هستند . درحالی که کودکانی که چاقی برون‌زا دارند تمایل دارند که رشد طولی سریعی داشته باشند .

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید اغلب به عنوان علت چاقی شناخته می شود اما به ندرت این صحیح است.  شواهد تاخیر رشدی با سن استخوانی کمتر از سن تقویمی، کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید را از کودکان با چاقی برون زا جدا میکند.

افزایش ترشح قشر فوق کلیه یا سندروم کوشینگ

اگرچه بیشتر موارد ناشی  از درمان با استروئید و داروهای استروئیدی است افزایش ترشح قشرغده فوق کلیه در بیمارانی که تومور آدرنال و یا اختلالاتی در محور هیپوتالاموس هیپوفیز دارند و منجر به افزایش ترشح غده فوق کلیه می شود باعث چاقی می شود . معمولاً رشد کاهش یافته  و یا متوقف می شود . چاقی تنه ای، آکنه، پرمویی، خطوط بنفش رنگ و پرفشاری خون  کلید های تشخیصی برجسته این وضعیت هستند . 

 تومورهای پانکراس

تومور های تولید کننده انسولین یا اینسولینوما ممکن است باعث کاهش قند خون شده و در نهایت منجر به پرخوری و چاقی ثانویه شود . کودکان تاثیر تحت تاثیر قرار گرفته و ممکن است استثنایی بر این قانون باشند که دلایل متابولیک چاقی معمولاً همراه با کوتاهی قد هستند. 

کمبود هورمون رشد

در این حالت تجمع چربی در صورت رخ دادن در تنه و باسن جمع می شود.

ضایعات هیپو تالاموس

تعدادی از ضایعات هیپوتالاموس ممکن است باعث پرخوری و چاقی می شوند.  صدمه به هیپوتالاموس ممکن است پس از اختلالات التهابی نظیر التهاب مغز ،التهاب سخت شامه، سارکوئیدوز و سل و با تومورهایی مثل کرانیوفارنژیوما ،اپتیک گلایوما ،هیستیوسیتوز لانگرهانس، تومورهای هیپوفیز و لوسمی رخ دهد. 

اختلالات سیستم عصبی مرکزی

هیدروسفالی، سودوتومور سربری ،پینه آلوما ،کیست های پورنسفالیک  لوسمی مننژی و تروما به عنوان دلایل چاقی شناخته شده اند. 

سندرم فرولیش (دیستروفی ادیپوژنیتال)

اختلال نادر ناشی از یک تومورهیپوتالاموسی که باعث پرخوری همراه با کوتاه قدی ،کاهش عملکرد گنادها و آتروفی اپتیک است .

سندروم اشتین لون تال یا پلی سیستیک اواری سندروم

دخترانی که مبتلا به این سندرم هستند دارای تخمدان های پلی سیستیک و چاقی هستند.  پرمویی در 50 درصد این دختران رخ می دهد و بعضی از دختر ها ممکن است علائمی به نفع مردانه شدن داشته باشند.

 استئودیستروفی ارثی آلبرایت یا هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب نوع ۱

این اختلال با کوتاه قدی، چاقی متوسط و عقب ماندگی ذهنی ، استخوانهای متاکارپال کوچک چهارم و پنجم و کمی متغیر کلسیم خون و افزایش فسفر خون مشخص میشود. 

هایپوپاراتیروئیدیسم کاذب کاذب (Pseudopseudohypoparathyroidism)

 این کودکان ظاهرهایپوپاراتیروئیدیسم کاذب دارند اما این کودکان از لحاظ کلسیم نرمال هستند 

 اختلالات کروموزومی

سندرم کلاین فلتر کاریوتایپ ‏xxy

 در کودکان با اندام های بلند و و بلند قدی و لاغری  مشخص میشود صرفاً به عنوان افراد بالغ می توانند چاق شوند . موارد سندرم کلاین فلتر در صورت عدم دریافت تستوسترون به عنوان افراد بالغ می توانند چاق شوند.  بیضه ها کوچک باقی می مانند. 

سندروم ترنر

بعضی دختران با سندرم ترنر و کاریوتایپ xo ممکن است کوتاه و دارای اضافه وزن باشد.

سندروم داون

سندروم پرادر ویلی

کاهش تون و قوام بدن ،عادات غذا خوردن ناهنجار، کاهش فعالیت گنادها، عقب ماندگی ذهنی، دست ها و پاهای کوچک و چاقی مشخصه این سندروم است. این اختلال به طور شایع با حذف در کروموزوم ۱۵ رخ می دهد که معمولاً منشاء پدری دارد.

کاریوتایپ ایکس ایکس ایکس ایکس وای XXXXY

گاهی با چاقی همراه است . چشمان با فاصله زیاد، عقب ماندگی ذهنی، پل بینی پایین قرار گرفته SADDLE NOSE  یا بینی زینی ، آلت تناسلی کوچک، کیسه بیضه  رشد نکرده  و کوچک و محدودیت حرکات آرنج ،خصوصیات برجسته این اختلال کروموزومی است . 

اختلالات وراثتی و مادرزادی همراه با چاقی

سندروم لارنس مون(باردت بیدل )

 خصوصیات برجسته شامل چاقی تنه ای ،عقب ماندگی ذهنی ،پلی داکتیلی و چسبیدن انگشت ها به هم، هیپوگنادیسم و التهاب شبکیه رنگدانه‌ای یا رتینیت پیگمنتوزا می باشد . 

طول قد در این موارد از متوسط کمتر است

سندروم بکویت واید من

شیرخواران و کودکان همراه با این اختلال وراثتی طور عموم به میزان زیادی رشد می کند و ممکن است چاق به نظر برسند .زبان بزرگ ،بزرگی احشا شکم و امفالوسل و اختلالات ناف و کمی قند خون در دوره نوزادی شایع است .

سندروم کارپنتر

یافته ها شامل چاقی، ضعف ذهنی ،پلی داکتیلی پره اکسیال و سین داکتیلی و کوتاهی انگشتان است   شکل سر معمولاً به دلیل کرانیوسینوستوز غیر طبیعی است

سندروم کوهن

در این سندرم نادر، چاقی در میانه کودکی  ظاهر می شود .کاهش قوام بدن، ضعف ،کمبود ذهنی و پل بینی بالا قرار گرفته، دستان باریک و پاهای باریک و برجستگی دندان های نیش مرکزی وجود دارند .

سندروم گرب GREBE

کودکان مبتلا به این اختلال معمولاً چاق بوده اندام های بسیار کوتاهی دارند. انگشتان بسیار کوتاهی دارند و استخوان های آنها در دستها و  بازوها و پاها رشد کافی نکرده است

سندروم الشتروم هالگرن  alstrom hallgren syndrome

اختلال وراثتی اتوزومال مغلوب که خصوصیات آن شامل چاقی از دوران شیرخوارگی، از دست رفتن پیشرونده بینایی و پس از آن  از دست رفتن پیشرونده شنوایی حسی عصبی می باشد.

خصوصیات دیگر شامل دیابت شیرین ،بیضه های کوچک در جنس مرد ونفروپاتی پیشرونده در بالغین است

 سایر دلایل

بیماری فون ژیرکه نوع 1 بیماری ذخیره ای گلیکوژن 

کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است چاق  به نظر برسند شکم به دلیل بزرگی وسیع کبد  برجسته است .

موکوپلی ساکاریدوسیس

کودکان با سندرم های هورلر وهانتر ممکن است چاق به نظر برسند اما خصوصیت برجسته و قابل توجه، تشخیص را مسجل می‌کند.

جدول برای یادآوری همکاران 

 ساده ترین روش محاسبه توده بدن را در ویدئوی همنراه ببینید 

مشاوره و ویزیت آزمایشات از طریق گفتگوی متنی در واتس اپ